Hệ thống Poka Yoke là gì? Lợi ích của việc áp dụng hệ thống này trong doanh nghiệp sản xuất

Trong sản xuất, kinh doanh, thường gặp phải vô số các loại lỗi hay sự cố như các thiết bị vận hành sai chức năng (máy móc đang chạy thì dừng, dầu mỡ rò rỉ ra từ máy bơm xăng), công nhân vận hành lắp ráp sai vị trí, dung sai dụng cụ, không đúng vật liệu. Trong quá trình dịch vụ thường gặp nhất là giao hàng không đúng quy cách, sai hẹn, thậm trí giao hàng không đúng khách hàng… Hệ thống Poka Yoke được tạo ra để khắc phục những lỗi trên.

Vậy hãy cùng IPQ tìm hiểu về Poka Yoke trong bài viết này nhé.

TỔNG QUAN VỀ POKA YOKE

Hệ thống Poka Yoke được phát minh bởi Shigeo Shingo vào những năm 1960. Thuật ngữ “Poka- Yoke” xuất phát từ “Poka” từ tiếng Nhật (vô ý phạm sai lầm) và “yoke” (ngăn ngừa). Ý tưởng cơ bản của Poka Yoke là thiết kế quá trình sản xuất để khiến những sai lầm là không thể hoặc ít nhất là dễ dàng phát hiện và sửa chữa.

Phương pháp Poka Yoke phát triển mạnh trong các nhà máy của Nhật Bản trong vòng ba thập kỉ tiếp theo. Sau đó, Poka Yoke đã được chính thức hóa, và được thông qua bởi Shingeo Shingo như là một phần của hệ thống sản xuất Toyota.

Hiện nay, Poka Yoke là một công cụ cải tiến đã được áp dụng khá rộng rãi trên thế giới trên lĩnh vực sản xuất công nghiệp và trong văn phòng, đặc biệt là sản xuất theo dây chuyền, nhằm khai thác tối đa các nguồn lực sẵn có của công ty như: Công nghệ, thiết bị, con người, thị trường, thời cơ,.. nêu cao tinh thần tự giác, luôn tìm kiếm: phân tích – loại bỏ, tổn thất, chia sẻ kinh nghiệm lẫn nhau để đưa đơn vị sản xuất đó lên một bước phát triển mới một cách bền vững và toàn diện.

Poka Yoke giúp nhà sản xuất nâng cao năng lực cạnh tranh nếu biết kiên trì áp dụng, có thể góp phần giải quyết các yếu tố quyết định trong cạnh tranh như năng suất (Productivity), chất lượng (Quality), chi phí (Cost), giao hàng (Delivery), tinh thần làm việc (Morale), an toàn sức khỏe, giúp cho nhà sản xuất giải phóng các trở ngại trên con đường đạt đến mục tiêu của công ty.

NỘI DUNG CỦA HỆ THỐNG POKA YOKE

2.1. Chức năng phòng chống lỗi sai của Poka Yoke

Công cụ phòng chống sai lỗi (Poka Yoke) được sử dụng để loại trừ các vấn đề, sự cố và sai lỗi trong quá trình, để quá trình đạt và ổn định. Công cụ chống sai lỗi có 3 chức năng chính là phát hiện, khắc phục và phòng ngừa.

2.1.1. Phát hiện các sai lỗi, sự cố

Trong một quy trình sản xuất, việc xuất hiện các lỗi kĩ thuật, sai sót, dẫn đến các sản phẩm khuyết tật là điều không thể tránh khỏi, trong khi con người không thể kiểm soát hết. Khi xuất hiện sai lỗi, công cụ Poka Yoke sẽ được áp dụng để tự động ngắt hệ thống làm việc, đồng thời thông báo cho con người ở các bộ phận liên quan, từ đó có giải pháp để khắc phục tình hình một cách nhanh nhất. Việc phát hiện kịp thời các lỗi, sự cố giúp ngăn ngừa các sản phẩm khuyết tật, đồng thời giảm thiểu các chi phí hư hỏng, bảo hành,..

Ví dụ như tất cả các hệ thống máy móc của các doanh nghiệp Nhật Bản và Hàn Quốc đều trang bị đèn báo bao gồm 3 màu Xanh – Vàng – Đỏ. Khi hệ thống sản xuất hoạt động bình thường thì đèn sẽ báo màu xanh. Ngay khi xảy ra vấn đề bất thường, đèn sẽ chuyển vàng và nếu gặp lỗi nghiêm trọng đèn sẽ ngay lập tức chuyển màu đỏ.

Điều này giúp cho các nhân viên có thể nắm bắt được tình hình và đưa ra giải pháp ngay khi xuất hiện sự cố, giảm thiểu rủi ro. Một ví dụ khác trong thực tế đời sống, các dòng xe tay ga của Honda hiện nay, khi người dùng chưa gạt chân chống thì sẽ không khởi động được vì công cụ chống sai lỗi phát hiện và thông báo đến người dùng bằng cách dừng hoạt động khởi động xe.

2.1.2. Khắc phục các lỗi, sự cố

Công cụ Poka Yoke giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và đơn giản hóa hoạt động khắc phục các lỗi và sự cố bằng việc phát hiện và khoanh vùng sai lỗi và sự cố một cách nhanh chóng.

Trên thực tế, một số dây chuyền sản xuất cho phép doanh nghiệp có thể tự động hóa quá trình xử lý sai lỗi đã phát hiện, ví dụ như thiết bị tự động chỉnh dấu và đánh dấu lỗi chính tả. Một số khác đòi hỏi có sự can thiệp của nhân tố con người, như xoay hộp thực phẩm về đúng vị trí để dán nhãn, để đảm bảo hoạt động sản xuất không bị gián đoạn.

2.1.3. Ngăn ngừa các lỗi, sự cố

Công cụ chống sai lỗi Poka Yoke giúp con người kiểm soát quá trình làm việc, khi bất cứ một sai sót nào xảy ra, công cụ ngay lập tức thông báo để người liên quan, đồng thời dừng ngay hệ thống sản xuất. Nhờ đó, các loại sai hỏng sẽ ngay lập tức bị loại bỏ và các sản phẩm khuyết tật không xuất hiện.

Ví dụ: Khi sử dụng máy tính xách tay, trước khi hệ thống pin hết sẽ xuất hiện cảnh báo cho người sử dụng pin còn 10%, hay khi đi trên ô tô, nếu người vận hành không thắt dây an toàn, tín hiệu thiết bị cảnh báo sẽ bật lên,…

2.2. Các trường hợp áp dụng và các mức áp dụng Poka Yoke

Các trường hợp áp dụng Poka Yoke

Poka Yoke có thể sử dụng bất cứ nơi nào khi có vấn đề, một cái gì đó có thể sai lệch hoặc một lỗi có thể xảy ra. Nó là một kỹ thuật, một công cụ có thể áp dụng cho bất kỳ quá trình nào có thể là trong ngành công nghiệp sản xuất hoặc dịch vụ, có các loại lỗi như:

Lỗi liên quan đến quy trình: Một số công đoạn không được thực hiện hoặc được diễn ra nhưng không đảm bảo đúng tiêu chuẩn.
Lỗi vận hành máy móc thiết bị: Điều khiển, sử dụng các công cụ, máy móc sai cách hoặc không chính xác.
Để sót một hay một số bộ phận trong công đoạn, dây chuyền sản xuất.
Sai sót trong điều chỉnh máy móc, đo lường thử nghiệm hoặc kích thước của một bộ phận từ nhà cung cấp.

Các mức áp dụng phương pháp Poka Yoke

Poka Yoke có 5 mức áp dụng, bao gồm:

Mức 1: Doanh nghiệp hoàn toàn không có hệ thống kiểm tra trong và sau quá trình sản xuất, dẫn đến việc sản phẩm sai hỏng thay vì được loại bỏ, sẽ được phân phối đến tay khách hàng.
Mức 2: Doanh nghiệp đã thiết lập hệ thống kiểm tra sai lỗi trong dây chuyền sản xuất của mình nhưng không loại trừ hết được các sai hỏng, phải chờ đến khi kiểm tra mới loại bỏ được các sai hỏng đó.
Mức 3: Doanh nghiệp đã thiết lập hệ thống kiểm tra sai hỏng với thông tin đi kèm về sai hỏng đó, tỷ lệ phế phẩm vì thế cũng được giảm đáng kể nhưng chưa hoàn toàn. Một số thành phẩm bị lỗi phải đợi kiểm tra mới loại bỏ được.
Mức 4: Doanh nghiệp đã có hệ thống tự kiểm tra sai lỗi, sự cố hoàn thiện, các sai hỏng từ đó được phát hiện và xử lý ngay trong dây chuyển, trước khi rời khỏi nhà máy.
Mức 5: Hệ thống kiểm tra được thiết lập từ nguồn, xuyên suốt dây chuyền sản xuất, đồng thời sẵn sàng chuyển thông tin ngay lập tức đến con người để ngăn chặn sai hỏng phát sinh từ nguồn. Kết quả không có sản phẩm khuyết tật sau sản xuất.

2.3. Các phương pháp phát hiện sai lỗi và quy trình thực hiện Poka Yoke

2.3.1. Các phương pháp phát hiện sai lỗi trong hệ thống Poka Yoke

Hệ thống phát hiện sai lỗi Poka Yoke hoạt động dựa trên ba phương pháp chính:

Phương pháp tiếp xúc vật lý (Contact Method): xác định các khuyết tật trong sản phẩm bằng việc kiểm tra các thuộc tính vật lý như hình dạng, màu sắc, kích thước,… của sản phẩm đó.
Phương pháp đếm (Counting Method hay Fix-value Method): sản phẩm phải đảm bảo đáp ứng được đúng số lượng chuyển động nhất định, hoặc đúng số lượng các bộ phận/linh kiện được gắn vào sản phẩm. Nếu yêu cầu này không được đáp ứng, hệ thống sẽ tự động cảnh báo người vận hành thông qua hệ thống các thiết bị cảm biến.
Phương pháp tuân thủ trình tự (Motion-Sequence): xác định xem các bước trong một quy trình có được tuân thủ hay không.

Các phương pháp này có thể được thực hiện xuyên suốt dây chuyền ở các công đoạn khác nhau của quá trình sản xuất. Điều này giúp đảm bảo các khiếm khuyết được xác định kịp thời và không bị bỏ sót.

2.3.2. Quy trình thực hiện Poka Yoke

Quy trình thực hiện hệ thống chống sai lỗi Poka Yoke bao gồm 7 bước:

Bước 1: Mô tả sai lỗi và hiển thị tỉ lệ sai lỗi của sản phẩm cho người phụ trách. Thiết lập đội kiểm tra sai lỗi chéo giữa các công đoạn.

Bước 2: Xác định vị trí phát hiện sai lỗi.

Bước 3: Kiểm tra chi tiết quy trình và các yếu tố tiêu chuẩn hiện hành nơi sai lỗi được phát hiện.

Bước 4: Xác định tất cả các sai lệch trong quy trình và các tiêu chuẩn so với quy định tại nơi phát hiện sai lỗi.

Bước 5: Xác định nơi gây ra sai lỗi đáng báo động. Điều tra, phân tích để tìm ra nguyên nhân gốc rễ gây ra sai lỗi.

Bước 6: Lựa chọn loại thiết bị Poka Yoke cần thiết để ngăn ngừa lỗi hoặc sai sót. Lên các phương án để loại bỏ hoặc phát hiện lỗi.

Bước 7: Ứng dụng Poka Yoke và tiến hành kiểm tra kết quả.

LỢI ÍCH CỦA HỆ THỐNG POKA YOKE ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP

Poka Yoke mang lại cho các doanh nghiệp sử dụng rất nhiều lợi ích và có vai trò lớn trong chuỗi sản xuất của các doanh nghiệp trên thế giới hiện nay.

Poka Yoke giúp giảm chi phí sản xuất: Với tỷ lệ khuyết tật đáng kể, doanh nghiệp có thể loại bỏ những lãng phí về nguyên vật liệu và việc sử dụng nhân công kém hiệu quả liên quan đến khuyết tật, điều này sẽ giảm bớt chi phí hàng bán trên từng đơn vị sản phẩm, từ đó gia tăng lợi nhuận.
Giảm chi phí quản lý: Khi tỷ lệ khuyết tật giảm và sẽ không còn tái diễn trong tương lai, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được thời gian cho các hoạt động mang lại giá trị cao hơn.
Gia tăng sự hài lòng của khách hàng: Phần lớn doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam gặp phải những vấn đề tái diễn liên quan đến sản phẩm không đáp ứng được các yêu cầu khách hàng khiến khách hàng không hài long và có khi hủy bỏ đơn đặt hàng. Vì thế, thông qua việc giảm đáng kể tỷ lệ lỗi từ phương pháp Poka Yoke, doanh nghiệp sẽ luôn cung cấp đến khách hàng những sản phẩm tốt nhất họ yêu cầu và làm tăng sự hài lòng nơi họ.
Giúp doanh nghiệp mở rộng sản xuất dễ dàng hơn: Một công ty với sự quan tâm cao về cải tiến quy trình và loại trừ các nguồn gốc gây khuyết tật sẽ có được sự hiểu biết sâu sắc hơn về những tác nhân tiềm tàng cho các vấn đề trong những dự án mở rộng quy mô sản xuất. Vì vậy, các vấn đề ít có khả năng xảy ra khi công ty mở rộng sản xuất và nếu có xảy ra thì cũng sẽ nhanh chóng giải quyết.

DỊCH VỤ CỦA IPQ

Hiện nay, các công cụ như hệ thống Poka Yoke được IPQ áp dụng vào Quy trình tư vấn năng suất của mình một cách linh hoạt và hợp lý.

Quá trình tư vấn của IPQ sẽ giúp các giúp các doanh nghiệp cải tiến, nâng cao hiệu quả các nguồn lực Công ty, giúp khách hàng đạt được các mục tục tiêu đề ra. Khi đồng hành cùng với dịch vụ tư vấn Năng suất và Chất lượng của IPQ, quý khách hàng sẽ nhận được nhiều giá trị sau:

Dịch vụ tư vấn của IPQ được thực hiện một cách hiệu quả đáp ứng yêu cầu của khách hàng.
Khách hàng được theo dõi, giám sát và hỗ trợ quá trình tư vấn dễ dàng.
Tạo điều kiện cho thu thập, phân tích, sử dụng và chia sẻ dữ liệu/ thông tin với khách hàng.

Vì vậy, nếu quý khách hàng có nhu cầu, xin hãy liên hệ với IPQ thông qua các phương tiện sau:

☎️ Điện thoại: 0915.69.4141

📧 Email: info@ipq.com.vn

🌐 Web: www.ipq.com.vn

Facebook: IPQ – Năng suất chất lượng

BẠN CÓ THỂ QUAN TÂM