KPIs là gì? Phân loại KPIs? Chiến lược xây dựng KPIs hiệu quả

TỔNG QUAN VỀ KPIs

KPI theo tiếng anh là viết tắt của Key Performance Indicator có nghĩa là chỉ số đánh giá thực hiện công việc, là công cụ đo lường, đánh giá hiệu quả công việc được thể hiện qua số liệu, tỷ lệ, chỉ tiêu định lượng, nhằm phản ảnh hiệu quả hoạt động của các tổ chức hoặc bộ phận chức năng của công ty hay doanh nghiệp cá nhân. Mỗi bộ phận trong công ty sẽ có các chỉ số KPI khác nhau để đánh giá hiệu quả làm việc một cách khách quan của mỗi bộ phận đó.

KPI là một công cụ hiện đại giúp cho các nhà quản lý triển khai chiến lược lãnh đạo thành các mục tiêu quản lý và chương trình hành động cụ thể cho từng bộ phận, từng lĩnh vực (về nhân sự: về tuyển dụng, về đào tạo, về năng suất của nguồn nhân lực, về an toàn lao động, về giờ làm việc, về lương, về đánh giá công việc, về hoạt động cải tiến, về lòng trung thành…; về tài chính, về sản xuất chất lượng, về quảng cáo…) và từng cá nhân. 

Do đó, KPI áp dụng cho nhiều mục đích: quản lý hệ thống công việc của một tổ chức, tự quản lý công việc của nhóm, của cá nhân. Hay nói cách khác, KPI chính là mục tiêu công việc mà tổ chức, phòng ban, tổ nhóm hay cá nhân cần đạt được để đáp ứng yêu cầu chung. 

Các tổ chức, doanh nghiệp thường sử dụng KPI ở nhiều cấp độ khác nhau để đánh giá mức độ thành công của họ đối với một mục tiêu đề ra từ trước. KPI ở level cao sẽ tập trung vào các chỉ số, mục tiêu chung của toàn doanh nghiệp. Ngược lại, KPI ở level thấp được sử dụng cho các hệ thống quy trình, cá nhân, phòng ban, nhằm đánh giá hiệu suất những công việc, tiến trình đơn lẻ.

VAI TRÒ CỦA KPIS (KEY PERFORMANCE INDICATORS) 

Với doanh nghiệp:

• Theo dõi được hiệu suất làm việc của nhân viên trực quan, minh bạch, chính xác cũng như đề ra chế độ lương thưởng, kỷ luật phù hợp;
• Nâng cao hiệu quả quy trình nghiệm thu thực hiện công việc;
• Đảm bảo những mục tiêu, tầm nhìn có thể được hoàn thành đúng như kỳ vọng.

Với nhân viên:

• Hiểu được mức độ hoàn thành công việc so với mục tiêu đề ra;
• Tạo động lực làm việc, hướng tới thực hiện mục tiêu;
• Phát hiện ra các khiếm khuyết nếu chậm tiến độ thực hiện nhiệm vụ để cải thiện kịp thời.

PHÂN LOẠI KPIS 

Có rất nhiều KPIs khác nhau, nhưng ta phân thành 2 loại:

KPIs được gắn với các mục tiêu mang tính chiến lược: Các mục tiêu mang tính chiến lược thì thường là tiền, profit, market share => tác động trực tiếp đến sự sống còn của công ty.

Ví dụ: KPI chiến lược là phải đạt doanh số 10 tỷ tháng và mỗi năm 120 tỷ, không đạt được mục tiêu đó thì có khả năng công ty sẽ bị ảnh hưởng, nhà đầu tư rút vốn, giám đốc Sales và Marketing bị cho thôi việc.

KPIs được gắn với các mục tiêu mang tính chiến thuật: Các chiến thuật là những hoạt động nhỏ nhằm giúp công ty đến được gần hơn với việc đạt mục tiêu chiến lược.

Ví dụ: Social KPI là mỗi tháng cần phải đạt được 100,000 engagements, tuy nhiên, số engagements này dù có đạt được cũng không đảm bảo sẽ giúp công ty đạt được doanh số. Nhưng các KPI này là một chỉ số mang tính đo lường sự phát triển và hiệu quả của các chiến thuật đang được thực thi và đồng thời bản thân các KPI này phải link trực tiếp tới việc nó sẽ tác động tới việc đạt mục tiêu chiến lược ra sao. Ví dụ: nhiều engagements => nhiều comments, nhiều inbox => nhiều người tìm hiểu về dịch vụ => nhiều khả năng bán hàng hơn => tăng doanh thu.

CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG KPI CỦA DOANH NGHIỆP

Bộ chỉ số KPI tốt phải đáp ứng các tiêu chí:

• Phù hợp với các mục tiêu chiến lược;
• Trọng tâm – điều này thường được thể hiện ở trọng số của các mục tiêu hoặc chỉ tiêu. Nghĩa là các mục tiêu phải có tính tập trung (vào định hướng chiến lược và ưu tiên) thay vì làm quá nhiều chỉ tiêu dàn trải. Ví dụ, chỉ số có trọng số dưới 1% có thể cân nhắc bỏ để dồn ưu tiên cho chỉ số khác.
• Chỉ số KPIs bộ phận và cá nhân phải phù hợp với chức năng được phân bổ. Công ty giao chức năng Quản lý công nợ được giao cho Phòng Kinh doanh. Khi đó, KPI về công nợ, ví dụ “Tỉ lệ nợ xấu:  Dưới 10% tổng doanh thu” không thể giao cho Phòng Kế toán.
• Đáp ứng tiêu chí SMART – Cụ thể (Specific), Đo lường được (Measurable), Có thể đạt được (Achievable), Thực tế(Realistic) và Có mốc thời gian cụ thể (Time-bound):

• Cụ thể (Specific): Chỉ số KPIs phải cụ thể, nghĩa là:

Từng thông số của chỉ số phải được tách rõ ràng: Tên chỉ số, Công thức tính, Nguồn thông tin, Trọng số, Đơn vị tính, Chỉ số Kế hoạch và Chỉ số thực hiện. Rất nhiều công ty khi xây dựng KPI trộn tất cả những yếu tố này lại. Điều đó khiến cho việc triển khai, đưa lên phần mềm gặp rất nhiều khó khăn.

Tên chỉ số phải ngắn gọn nhưng cần phản ánh được bản chất của chỉ số. Ví dụ: Doanh thu, Doanh thu xuất khẩu. Điều này giúp triển khai thuận tiện hơn, đỡ tranh cãi không cần thiết.

Công thức tính: Trình bày ngắn gọn công thức tính – từ các tham số đã hiểu thống nhất như Doanh thu, sản lượng, số lượng phế phẩm…

Tổng trọng số phải bằng 100%

Chỉ số kế hoạch: Là con số hoặc mốc thời gian,  thể hiện rõ ràng mục tiêu. Ví dụ: Tên Chỉ số = Doanh thu, Đơn vị tính = Tỷ đồng, Chỉ số kế hoạch = 150. Không trộn lẫn Chỉ số kế hoạch và Đơn vị tính.

• Đo lường được (Measurable)

Chỉ số phải có khả năng đo lường, lý tưởng là từ các phần mềm quản lý sẵn có như ERP, CRM hay Quản lý sản xuất… Nếu không, phải chỉ rõ nguồn dữ liệu. Nếu chỉ số chưa có phương thức đo lường quá khứ, cần bổ sung. Ví dụ: Tỉ lệ khách hàng hài lòng, trong quá khứ công ty chưa từng đo lường. Vậy có thể phải bổ sung phương thức đo lường, ví dụ Khảo sát khách hàng.

• Có thể đạt được (Achievable):

Chỉ số phải đảm bảo nằm trong khả năng của công ty hay bộ phận, mặc dù nên đặt mục tiêu thách thức hơn mức thông thường.

• Thực tế – phù hợp (Realistic – Relevant)

Realistic (thực tế): Tính đến các yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng đạt mục tiêu. Ví dụ, đại dịch Covid-19 có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng đạt mục tiêu của hầu hết doanh nghiệp, cần cân nhắc khi lập chỉ số kế hoạch.

Relevant (phù hợp): Trong tầm kiểm soát, quyền ra quyết định để tạo ảnh hưởng của bộ phận hoặc người được đánh giá tới kết quả

• Có mốc thời gian cụ thể (Time-bound): Đương nhiên chỉ số KPI phải có mốc thời gian cụ thể. Thường là theo tháng, quý, năm, hoặc có thể một mốc cụ thể trong năm đối với một chỉ số không thường xuyên.

Công ty TNHH Tư vấn Năng suất & Chất lượng Quốc tế (IPQ)

• Địa chỉ: P403, toà nhà Ocean Park, số 1 Đào Duy Anh, phường Phương Mai, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0915.694.141
• Email: info@ipq.com.vn
• Website: www.ipq.com.vn